Witaj w niezwykłym miejscu, jakim jest willa „Pod Bogarodzicą” w Szczawnicy, znana również pod nazwami Stare Łazienki oraz restauracja „Zdrojowa”.
Ten historyczny pensjonat zlokalizowany jest przy placu Dietla, który zajmuje szczególne miejsce w tej malowniczej miejscowości.
Willa ta stanowi najbardziej na północ wysunięty budynek zachodniej pierzei tego placu, co czyni ją nie tylko interesującym obiektem architektonicznym, ale również atrakcyjnym punktem orientacyjnym w regionie.
Historia
Willa „Pod Bogarodzicą” to obiekt o bogatej historii, której początek sięga 1853 roku. W tym czasie została ona zbudowana przez Józefa Szalaya jako pensjonat. W obrębie budynku znajdowało się pięć mieszkań, w tym jedno 3-pokojowe, trzy 2-pokojowe oraz jeden pokój pojedynczy. Lokalne magazyny były przeznaczone do przechowywania wody źródlanej w butelkach, która oferowana była na sprzedaż. Przed głównym wejściem usytuowany był postój dla wózków koszowych, chętnie wykorzystywanych przez kuracjuszy wracających do swoich domów po kuracjach pitnych oraz kąpielowych.
W 1890 roku na części pierwszego piętra wilii uruchomiono Zakład Inhalacyjny, którym zarządzał dr Michał Janocha z Rzeszowa. Placówka ta dysponowała wziewalnią powietrza nasyconego balsamicznymi oparami z igieł świerkowych oraz umożliwiała wdychanie miejscowej wody w skondensowanej formie. Leki były rozpylane w specjalnie przystosowanych do tego gabinetach, gdzie istniało aż dwanaście osobnych pomieszczeń.
W roku 1922 Adam Stadnicki, który był właścicielem budynku od 1 lipca 1909 roku, postanowił zainwestować w rozbudowę willi. W piwnicach rozpoczęto budowę elektrowni parowej, która dostarczała energię elektryczną dla budynków przy placu Dietla oraz dla Dworca Gościnnego. Dzięki tej inwestycji plac Dietla zyskał latarnie, a wyższe piętra stały się siedzibą Zakładu Hydropatycznego. Z końcem lat 20. XX wieku obiekt nabrał nowej tożsamości. Jego popularna nazwa – „Łazienki” – była związana z nowoczesnymi łazienkami, w których kuracjusze mogli korzystać z mineralnych kąpieli wzbogaconych o sole oraz ekstrakty z igliwia. Z czasem zmieniono nazwę na Zakład Zdrojowo-Kąpielowy.
W latach 1936-1952 willa była domem dla Artura Wernera, który pełnił rolę kierownika zakładu oraz aktywnie uczestniczył w organizacji życia sportowego w Szczawnicy. W trakcie niemieckiej okupacji miał on rolę lekarza w IV batalionie 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK, działając w konspiracji pod pseudonimem „Strzelba”. W tym samym czasie, po przesiedleniu z Poznania, w willi mieszkał także profesor Stefan Dąbrowski.
Zakład wodoleczniczy funkcjonował „Pod Bogarodzicą” aż do 1975 roku. Jego zakończenie działalności miało miejsce po otwarciu nowego Zakładu Przyrodoleczniczego przy ul. Zdrojowej. W następstwie tych zmian, na I piętrze uruchomiono restaurację „Zdrojową”, zaś na poddaszu znalazły się pokoje sanatoryjne. Parter oraz piwnice zostały zmodernizowane i przekształcone w kawiarnię „Zbójnicką”. W roku 2000 miał miejsce pożar, który wymusił przeprowadzenie gruntownej modernizacji budynku. Obecnie w tym historycznym obiekcie mieszczą się biura Przedsiębiorstwa „Uzdrowisko Szczawnica”.
Pochodzenie nazwy
Historia nazwy willi „Pod Bogarodzicą” sięga czasów, gdy na frontowej ścianie pierwszego piętra obiektu zainstalowano specjalną wnękę. W tej wnęce umieszczono figurę Bożej Rodzicielki, co miało duże znaczenie dla jej tożsamości.
W trakcie jednego z remontów zdecydowano o przesunięciu tej wnęki w kierunku południowego narożnika budynku, co miało na celu, aby Bogarodzica mogła spoglądać na pobliski plac. Niestety, podczas kolejnych prac budowlanych zarówno figura, jak i sama wnęka zostały ostatecznie usunięte.
Przypisy
- Barbara Alina Węglarz: Spacerkiem po starej Szczawnicy i Rusi Szlachtowskiej. Wyd. 3. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2011 r., s. 136–140. ISBN 978-83-62460-17-5.
Pozostałe obiekty w kategorii "Wille i dwory":
Willa „Szwajcarka Górna” w Szczawnicy | Dwór Szalayów w Szczawnicy | Wille „Szalay” w Szczawnicy | Willa „Marta” w Szczawnicy | Sanatorium Świerki w Szczawnicy | Willa „Limba” w Szczawnicy | Willa „Nad Zdrojami” w Szczawnicy | Willa „Pałac” w Szczawnicy | Willa „Pod Modrzewiami” w Szczawnicy | Willa „Stara Kancelaria” w Szczawnicy | Willa „Holenderka” w Szczawnicy | Willa „Danusia” w Szczawnicy | Willa „Alma” w Szczawnicy | Dworek Gościnny w Szczawnicy | Wille „Palma” w Szczawnicy | Willa Wanda w SzczawnicyOceń: Willa „Pod Bogarodzicą” w Szczawnicy